TRƯỞNG THÀNH CÙNG CON_CÔNG VIỆC ĐẦU TIÊN CỦA CHÀNG TRAI NHÀ MÌNH

 

Cuối tháng 12 chàng trai bảo vệ xong đồ án tốt nghiệp, bằng thì còn lâu mới được nhận, nhưng như vậy là có thể bắt đầu tìm việc để đi làm được rồi. Mẹ giục và chàng trai thì bình chân như vại, vâng vâng con nghỉ ngơi tý đã, sắp đến Tết rồi, ai mà nhận tầm này. Cái “nghỉ ngơi tý đã” của chàng trai kéo dài đến tận cuối tháng 2, sau Tết, sau chuyến đi nghỉ Tết kéo dài cả gần chục ngày của ba mẹ con. Chuẩn bị tinh thần tìm việc, chàng trai ôn luyện thêm về chuyên môn bằng các bài test trên một trang web chuyên ngành, chuẩn bị cho việc làm bài kiểm tra kỹ thuật. Rồi đến việc soạn CV để gửi đi. Chàng trai lôi CV đã soạn từ hồi nào ra xem lại, nhờ mẹ ngó hộ, nhờ thêm cả em Tuấn Anh ngó nữa.

Con trai bắt đầu ngó nghiêng các trang web tìm việc. Mẹ bảo chàng gửi CV lên Vietnamworks và cứ mạnh dạn gửi túa lua các trang khác nữa. Chàng trai thì chọn một cách tiếp cận khác, chỉ tìm những chỗ nào phù hợp mới gửi. Tự tin rằng mình đã có thời gian hơn nửa năm đi làm, bao gồm 3 tháng đi làm hồi hè lớp 11 và 4 tháng thực tập, thêm trình độ chuyên môn và tiếng Anh đều vững vàng nên chàng trai có ý làm cao, chỉ muốn nộp ở những nơi mà người ta yêu cầu bắt buộc phải thành thạo tiếng Anh. Sau một hồi tìm kiếm chàng trai quyết định gửi CV đến 3 nơi. Mấy cái email mất hút lên giời, chẳng một dòng hồi âm!

Giai đoạn này tìm việc chẳng dễ dàng gì. Mà nói chung giai đoạn nào chẳng thế, luôn luôn có cơ hội và cũng luôn luôn không dễ dàng với một người mới ra trường. Trải qua bao năm đi làm, các mối quan hệ của mẹ khá rộng, và vì mẹ lúc nào cũng nhiệt tình giúp người khác nên nếu mẹ mở lời nhiều khả năng sẽ giúp con nhanh chóng tìm được việc. Nhưng thực sự mẹ chưa muốn nhờ vải ai, muốn con tự vận động. Tuy vậy, mẹ cũng giao hẹn, nếu hết tháng Tư con vẫn chưa tìm được việc thì mẹ sẽ nhờ bạn bè và khi đó con phải chấp nhận công việc mẹ tìm giúp. Thêm một áp lực đối với chàng trai là mẹ bảo chỉ cho tiền tiêu vặt hết tháng Tư thôi, không có lý gì mẹ già cứ cặm cụi đi làm nuôi một chàng thanh niên ở nhà chơi điện tử, nhể :P.

Đầu tháng Tư em cún về qua nhà trước chuyến đi chơi Đài Loan. Vừa ngồi vào bàn ăn nàng đã hỏi mẹ bằng một giọng ngây thơ nhất trần đời, mẹ ơi thế bây giờ anh Tuấn vô công rồi nghề à. Hahaha, nàng rất biết tỏ ra ngây thơ. Tuấn ra vẻ quan trọng đáp trả, không không, anh là trader/nhà đầu tư tài chính 😊. Mẹ thì nhẹ nhàng bảo, không, anh đang tạm thời thất nghiệp thôi.

Sau vài tuần kể từ khi bắt đầu tìm việc, một hôm con trai bảo, con tìm được một chỗ nữa có vẻ phù hợp, con nộp hồ sơ đây. Chỉ 2-3 hôm sau chàng khoe, họ có vẻ nhiệt tình với con mẹ ạ, chị nhân sự chiều nay gọi điện nói chuyện với con và hẹn sáng thứ Hai đi phỏng vấn rồi. Tốt quá. Câu chuyện của hai mẹ con giờ chuyển sang kỹ năng phỏng vấn. Mẹ chia sẻ với chàng trai những kinh nghiệm tích lũy được từ vô vàn lần đi phỏng vấn xin việc và cả từ những lần phỏng vấn người khác nữa, cùng con nghĩ về những vấn đề người ta có thể hỏi và chuẩn bị trước câu trả lời. Rồi mẹ yêu cầu chàng trai cắt tóc gọn gàng trước ngày đi phỏng vấn. Con khá tự tin với buổi phỏng vấn, bảo người ta có vẻ nhiệt tình với con mẹ ạ. Chỉ vài ngày sau thì con đã chính thức được mời đi làm. Chàng trai không nhiệt tình lắm, vì vẫn muốn tìm một công việc tốt hơn. Nhưng mẹ thì bảo không có bước thứ nhất sẽ không có bước thứ hai con ạ, con cứ bước ra bên ngoài thế giới, làm việc nghiêm túc, xây dựng các mối quan hệ rồi sẽ có các cơ hội tốt hơn. Phần lớn mọi người đều bắt đầu với một công việc ban đầu khá khiêm tốn như vậy. Mà thực ra mức lương đó con chê thấp là so với những người đã có chút kinh nghiệm trong ngành của con thôi, chứ so với các ngành khác đều là cao, và cả so với các bạn tiếng Anh kém thì cũng là cao rồi. Thuyết phục một hồi thì chàng trai nhất trí và viết thư nhận lời với họ, thống nhất sau nghỉ lễ sẽ bắt đầu đi làm.

Vậy là con chỉ còn hơn một tuần nghỉ ngơi trước khi bước chân vào thế giới công việc. Nghĩ lại về chặng đường đồng hành cùng con, từ ngày con trong bụng, tới khi sinh, chập chững những bước đầu tiên, đến ngày đầu tiên đi học, những cơn nổi loạn của tuổi dậy thì và chặng đường đi học đại học, gọi điện khoe với bà, với một vài người bạn thân thiết, mẹ mừng đến chảy nước mắt. Dù con chẳng mảy may là đứa trẻ gương mẫu để được coi là “con nhà người ta”, dù con gây ra biết bao cơn đau tim cho mẹ, thì con đã đi qua một chặng đường đầu tiên suôn sẻ, thậm chí còn ra trường sớm hơn các bạn cùng trang lứa tới nửa năm. Con thích một cuộc sống nhẹ nhàng, không vất vả, và con thực sự đã sống như vậy – chẳng thi vào cấp 3, chẳng thi vào đại học, trôi qua ba năm đại học một cách nhẹ nhàng với kết quả không tệ. Và bây giờ thì đã có công việc đầu tiên với mức lương mặc dù con không hoàn toàn hài lòng thì vẫn là một mức rất khá với sinh viên mới ra trường.  

Chúc mừng con trai yêu thương với một chặng đường mới mà mẹ tin sẽ mở ra rất nhiều điều thú vị. Hãy tận hưởng cuộc sống, vui với công việc và không ngừng học hỏi. Mẹ tin con sẽ còn tiến xa, con trai nhỉ. Yêu con rất nhiều!

HÀNH TRÌNH CON GÁI NỘP ĐƠN VÀO ĐẠI HỌC_Kết quả ngọt bùi!

Trường ở Mỹ chỉ yêu cầu nộp toàn bộ hồ sơ là xong. Học viện Âm nhạc Sibelius ở Phần Lan thì hồ sơ được đánh giá qua từng vòng. Gửi hồ sơ vào đầu tháng 1 và 16/2 con được Học viện thông báo đã qua vòng đầu. Thế là con qua được một cánh cửa và con chuẩn bị cho kỳ thi online về lý thuyết âm nhạc vào 6/3.

Vừa xong kỳ thi online với Học viện Âm nhạc Sibelius thì con nhận được tin trường Đại học North Texas nhận con, với một mức học bổng khá cao so với mức người ta hay cho sinh viên ngoại quốc. Ôi, mẹ gần như mất ngủ đêm hôm đó vì hạnh phúc khi được con báo tin lúc đã khá khuya. Mẹ nhớ lại ngày mẹ thi đại học, cách đây 35 năm, khi nhận giấy báo mẹ đỗ đại học điểm cao và được đi học ở nước ngoài, ông cũng mất ngủ, bảo con đã rửa hận cho bố. Hỏi con gái có vui không, con bảo con chả thấy vui, tốn nhiều tiền thế này vui làm sao được (Oài.) Mẹ phải trấn an nàng, việc của con là học, việc của mẹ là kiếm tiền cho con học, con cứ yên tâm. Xưa giờ mẹ chả dám nghĩ sẽ có thể cho con đi học ở Mỹ. Thi vào ngành của con khó như vậy, bây giờ con được trường nhận, được trường đánh giá cao, cho con nộp mức học phí hết sức hợp lý, thực sự mẹ hạnh phúc vô cùng và không ngại đi cày bừa cho con học đâu 😊.

Học viện âm nhạc Sibelius thì tận 5/4 mới thông báo kết quả. Con hồi hộp, chờ đợi, đếm từng ngày. Một sự cố nho nhỏ xảy ra, trong khi nộp đơn, vì lỗi mạng, con tưởng rằng video giới thiệu bản thân đã được upload lên nhưng hóa ra nó chưa được upload lên, mãi khá lâu sau cô giáo viết thư hỏi con mới tá hỏa. Lúc trước mẹ hoàn toàn tự tin rằng con sẽ được vào trường này, nhưng sau khi nghe con kể về vụ này thì hết tự tin rồi ☹. Thêm nữa, trường ở Phần Lan yêu cầu 11/7 là hạn để nộp mọi giấy tờ cần thiết, bao gồm chứng nhận tốt nghiệp cấp trung học phổ thông. Làm sao có thể có được chứng nhận đó trước 11/7 khi mà 29/6 con mới thi xong. Mẹ thảo một tờ, đại để sau đó sẽ nhờ trường xác nhận rằng con đã thi, điểm số 3 năm cấp III, và lời khẳng định việc trượt tốt nghiệp là không thể, và gửi cho họ xem bản nháp đó. Hai mẹ con không thể làm gì hơn. Lúc trước con gái còn rất băn khoăn về việc sẽ đi học ở đâu – Phần Lan hay Mỹ, nhưng sau rất nhiều cân nhắc, đến những ngày sắp biết kết quả từ Học viện Âm nhạc Sibelius thì con gái bảo, con biết rõ mình muốn đi đâu rồi – con muốn đi học ở Phần Lan.

Đếm từng ngày chờ đến khi trường thông báo kết quả - con trượt. Thương con gái vô cùng. Mẹ an ủi dù sao tỷ lệ đỗ của con cũng là 50% rồi còn gì, nộp 2 trường được một trường nhận, với mức học bổng rất khá nữa, mẹ thấy thế là hạnh phúc rồi con ạ. Mẹ gửi cho con 1 triệu, bảo con đi ăn chơi với bạn cho đỡ buồn và động viên con học đại học ở Mỹ, rồi thạc sỹ nhất định sang châu Âu. Rồi nhắc con viết thư cho cô giáo hỏi vì sao con bị trượt. Lá thư của cô đến sau đôi hôm làm con choáng váng. Mẹ ơi, cô bảo con thi đàn được điểm cao nhất, bị trượt vì hồ sơ thiếu video giới thiệu bản thân, cô bảo cô cũng rất rất tiếc là con không được nhận, mong con nộp lại vào năm sau hoặc khi học thạc sỹ. Ảo thật, con không thể tưởng tượng con được điểm cao nhất trong kỳ thi. Trượt mà lại vui chứ! Thôi, số con là đi Mỹ, chốt đi Mỹ thôi 😊. Tìm hiểu kỹ hơn thì nàng biết rằng nếu học ở University of North Texas nàng có thể nộp đơn xin đi học 1 năm theo chương trình trao đổi sinh viên ở châu Âu, danh sách lựa chọn bao gồm một loạt các học viện danh tiếng luôn. Wow, hết buồn!

Một câu chuyện nho nhỏ trong quá trình nộp hồ sơ nữa. Một hôm con gái bảo, mẹ ơi có một cô giáo dạy đàn từ trường Đại học Denver viết thư mời con nộp vào trường cô ấy này. Hóa ra hồ sơ của con gái được nộp lên một platform chung và con đã lọt vào mắt xanh của một giáo viên dạy đàn từ trường đó. Nộp thôi, tại sao không. Trong khi các trường công của Mỹ thường không cho học bổng quá cao/toàn bộ, thì các trường tư lại hay cho học bổng toàn bộ, bao gồm cả sinh hoạt phí luôn. Trường con đã nộp là trường công, còn Denver là trường tư, nhỡ đâu được học bổng tốt thì sao. Hai mẹ con lại lọ mọ tốn thêm một ít thời gian nộp hồ sơ, làm quen với Common App, và tất nhiên là cả một khoản lệ phí nộp nữa. Tuy vậy, đến khi họ yêu cầu điểm SAT thì hai mẹ con bỏ cuộc. Chả hiểu có sự nhầm lẫn gì không nhưng sau một đôi thư qua lại trao đổi thì hai mẹ con thấy không cần mất thêm thời gian nữa.

Rồi trong mấy ngày chờ lá thư của cô giáo ở Phần Lan con loay hoay nhờ giới thiệu, liên lạc với một trường tư ở Pháp. Thầy giáo ở đó, một người có hồ sơ khá khủng, nhanh chóng trả lời rằng sẵn sàng nhận con, nhưng dù là một ngôi trường khá có tiếng, trường đó không cấp bằng đại học, tức không phù hợp với con.

Lao động vất vả, kết quả ngọt bùi. Con đã được đền đáp sau những buổi tập miệt mài, đến mức đau nhức lưng, đến mức mẹ phát sốt ruột, thường xuyên rên rỉ tập bớt đi con ạ. Cũng bõ công bà mẹ thư ký, có hôm đang làm việc bị con gái "ra lệnh", mẹ soạn giúp con cái thư thế này thế này ngay đi, để con trả lời thầy, nhanh lên :). Con gái vui sướng vô cùng và cảm thấy tự tin hơn với năng lực của mình. Sau đây sẽ là công cuộc chuẩn bị giấy tờ để xin visa. Con học nốt những tháng cuối, thi tốt nghiệp và lên đường sau vài tháng nữa. Chặng đường trước mắt chắc chắn sẽ đầy thử thách nhưng mẹ tin cũng sẽ ngập tràn niềm vui. Chúc mừng con gái yêu thương của mẹ. Yêu con vô cùng!

Cô con gái yêu thương của mẹ những ngày này đang sung sướng vi vui Đài loan cùng chị Thảo và hai em Thư Vi. Con gửi tin nhắn nói, con cảm ơn mẹ đã cho con (bắt con?) học tiếng Anh. Kiểu bây giờ đi đâu con cũng thấy tự tin :). Hihi, cảm ơn con đã hiểu và trân trọng.

HÀNH TRÌNH CON GÁI NỘP ĐƠN VÀO ĐẠI HỌC_Lao động vất vả...

 

Không giống anh Tuấn, con gái biết rất rõ con muốn đi du học. Khi học đến cuối cấp I con say mê nước Nhật, văn hóa Nhật, vậy nên khi đó con mơ ước đi học ở Nhật. Sau khi con học đàn harp một thời gian ngắn, nhìn thấy niềm say mê và sự chăm chỉ của con, các bác lãnh đạo ở dàn nhạc gợi ý có thể hỗ trợ con tìm học bổng du học Nhật bản. Nhưng lúc đó con gái đã ở cuối cấp II, niềm say mê văn hóa Nhật vẫn còn nhưng con gái đinh ninh rằng học đàn harp thì phải ở châu Âu chứ Nhật không phải là nơi con muốn đi. Thêm nữa, mẹ không muốn con phải chịu ràng buộc với dàn nhạc nếu đi du học qua sự giới thiệu của dàn nhạc. Mẹ cũng không muốn con bị ràng buộc bởi học bổng chính phủ, mà cứ 1 năm học tương đương với 2 năm, tức con sẽ phải làm tại cơ quan nhà nước, ở nơi họ phân công, trong vòng 8 năm (nếu chương trình đại học kéo dài 4 năm.) Vậy nên hai mẹ con bảo nhau sẽ xin học bổng của trường và sử dụng học bổng Utachi (mẹ ta chi 😊) thôi.

Công cuộc tìm trường thật gian nan, chẳng biết phải bắt đầu từ đâu, vì ngành học của con – biểu diễn đàn harp, hay biểu diễn âm nhạc nói chung, không phải là một ngành phổ biến, có nhiều người đi học để có thể hỏi kinh nghiệm. Khi đưa con đến gặp bác M.C, một nhà phê bình âm nhạc có tiếng, để xin lời khuyên (khoảng tháng 2/2023), hai mẹ con mông lung vô cùng. Bác M.C. dù không cho được lời khuyên cụ thể nào, nhưng cũng giúp gợi ra một đôi hướng để hai mẹ con tìm hiểu. Đọc trên báo chí, trong các cuộc chuyện trò, biết nhà ai có con đi du học ngành biểu diễn âm nhạc là mẹ nhắc con tìm cách liên lạc hỏi hoặc mẹ tự hỏi. Thông qua các anh chị lớn tuổi cùng trong nghề con cũng hỏi và được giới thiệu một đôi trường. Một số trường hợp mẹ con mình biết thì toàn những anh/chị/bạn có hồ sơ khủng, giải thưởng trong nước và quốc tế này nọ đủ cả. Con học đàn harp muộn, lại vào thời kỳ dịch Covid, làm gì có cơ hội đi thi để mà có bất kỳ giải thưởng nào. Bù lại, con có một danh mục các tiết mục biểu diễn cùng Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia khá dày dặn, và ở tuổi 17 con đã có một buổi biểu diễn độc tấu cùng dàn nhạc. Một hồ sơ như vậy không phải quá ấn tượng nhưng cũng không tệ.

Hai mẹ con lọ mọ tìm hiểu, lướt qua một số các nước châu Âu – Hà Lan, Bỉ, Pháp, Đức, Áo, Anh. Hà Lan có một số trường có chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh nhưng học phí khá đắt đỏ, thường trên 10.000 euro/năm. Bỉ có ít lựa chọn, dù mẹ có một số bè bạn người Bỉ, có thể nhờ vả này nọ thời gian đầu. Nếu định nộp hồ sơ trường của Pháp thì phải học thêm tiếng Pháp, mà ở Pháp không có nhiều lựa chọn. Hungary có học viện âm nhạc rất tốt, nhưng tiếng Hung khó mà sau này lại ít hữu ích nên hai mẹ con cũng loại. Tiếng Anh của con khá ổn, ôn luyện thêm chút là đủ điều kiện nộp học, hai mẹ con tự tin như vậy, vậy nên các trường giảng dạy bằng tiếng Anh là ưu tiên hàng đầu. Có khá nhiều trường ở Anh dạy ngành đó, hai mẹ con thậm chí đã có một buổi thức rất khuya để nói chuyện với Olivia, một cựu sinh viên người Anh ngành biểu diễn đàn harp mà con có cơ hội làm quen khi bạn ấy biểu diễn cùng Dàn nhạc Giao hưởng từ hồi năm 2019. Olivia cho địa chỉ e-mail đôi giáo viên dạy đàn harp của các trường nhạc bên Anh để con chủ động liên hệ và trao đổi. Cuối cùng, vì học phí đắt đỏ ở Anh và không tự tin xin được mức học bổng cao, con không liên hệ với ai. Cân nhắc mức học phí rất mềm ở Đức và Áo và số lượng lớn các trường nhạc để lựa chọn, sau chương trình biểu diễn độc tấu vào tháng 12/2022, con bắt đầu công cuộc học tiếng Đức, tức từ khoảng cuối học kỳ I năm lớp 11. Qua một người bạn giới thiệu, con cũng liên hệ với một trường nhạc ở Áo, gửi cho một thầy ở đó video buổi biểu diễn độc tấu của con và nhận được phản hồi khá tích cực.

Nghĩ đến học phí đắt đỏ của các trường Mỹ, hai mẹ con chưa khi nào tính chuyện nộp đơn vào trường Mỹ. Thật may mắn, trong một lần được Dàn nhạc mời biểu diễn, con gặp nghệ sỹ violin Chuong Vu, hiện đang giảng dạy tại Đại học North Texas. Chú hỏi thăm tình hình học tập, dự định tương lai của con và khuyên con có thể nộp đơn vào trường chú hiện đang giảng dạy do trường có chính sách ưu đãi rất tốt dành cho những sinh viên ngoại quốc có năng lực. Vậy là có thêm một lựa chọn nữa.

Học tiếng Đức được một thời gian, chắc mới được 7-8 tháng thì con gái bảo, con không cách gì đáp ứng được yêu cầu tiếng Đức trước khi nộp hồ sơ đâu. Mẹ hoàn toàn hiểu – con vẫn phải học văn hóa, học đàn, song song với đó là các chương trình biểu diễn khá thường xuyên và chuẩn bị bài để dự thi. Vậy là lựa chọn nộp trường ở Áo hay Đức cũng bị loại. Rất may, hai mẹ con tìm hiểu thêm và biết được học viện âm nhạc Sibelius ở Phần Lan có chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh với mức học phí khá mềm – 5000 euro/năm. Tốt quá. Chốt lại hai mẹ con quyết định sẽ nộp trường ở Mỹ và trường ở Phần Lan. Cả hai trường đều nhận dự thi qua video, không phải sang tận nơi thi trực tiếp. May quá là may, vì trong kế hoạch dự kiến của hai mẹ con có mục phải đưa con đi thi trực tiếp, cũng có nghĩa là phải hết sức lựa chọn trong việc nộp hồ sơ vì đâu có thể tập được nhiều bản nhạc khác nhau theo yêu cầu của mỗi trường và cũng đâu có sức lực và tiền bạc để đi thi ở nhiều nơi. Coi như tiết kiệm một mớ tiền, khởi đầu thế này là quá tốt đẹp rồi!

Trường ở Mỹ con nhờ chú Chương giới thiệu với cô giáo, trường ở Phần Lan con tự tìm thông tin về cô trên mạng. Mẹ đôi lần phải giục giã nhưng đến tầm tháng 11/2023 thì con đã liên lạc với cả hai cô, viết thư giới thiệu về bản thân, xin học cùng các cô một đôi buổi. Thật may, cô nào cũng nhanh chóng trả lời thư, vui lòng dành cho con một đôi buổi học. Sau buổi học cùng con thì cô nào cũng nói rằng ấn tượng về năng lực của con và khuyến khích con nộp hồ sơ. Hai mẹ con sung sướng, cảm thấy nhẹ nhõm đôi phần.

Hai mẹ con phân công nhau những việc cần làm – mẹ giúp con viết thư giới thiệu về bản thân và thư giới thiệu, con phải lo những việc còn lại mà mẹ chẳng thể nào giúp được – chuẩn bị video dự thi, chuẩn bị chứng chỉ tiếng Anh, dịch công chứng học bạ và nộp đơn online. Viết thì đôi dòng thế này nhưng đó là rất nhiều công sức của con gái. Miệt mài ôn luyện tiếng Anh với chị Cốm trong vòng 4 tháng, cuối cùng con cũng có chứng chỉ tiếng Anh với mức điểm không cao, chỉ vừa đủ. Con gái hơi buồn nhưng mẹ bảo, đủ là được rồi, chỉ có người Việt mới đi khoe chứng chỉ IELTS với nhau chứ Tây ai quan tâm. Vụ học bạ khá lằng nhằng, mãi con mới mượn được học bạ từ phòng Đào tạo của trường. Trường ở Mỹ không nhận bản dịch qua công chứng thông thường mà phải là bản dịch cerfified/được xác thực. Mẹ không hiểu đó là gì luôn. May quá, có cô Tâm, bạn mẹ, đã từng làm ở hệ thống trường đại học Mỹ giải thích về bản dịch cerfitified. Mẹ nhờ nào cô Tâm, nào bác Hà, cả hai người đều đã mất thời gian mà vẫn không xác nhận được bản dịch. Nhưng cũng từ cuộc trò chuyện với bác Hà mà mẹ lại nhớ đến cô bạn có công ty dịch thuật nằm trong danh sách được chính phủ Mỹ công nhận. Loay hoay mãi mới xong vụ dịch cái học bạ, một việc tưởng chừng chỉ cần mang ra công chứng là xong. Miệt mài thêm hơn 1 tuần vào cuối tháng 12, cuối cùng thì các thư giới thiệu của con cũng hòm hòm, con gửi cho cô giáo và bác H. để mọi người chủ động sửa lại theo ý mình nếu cần thiết và cho con xin chữ ký. Phù, thế là công cuộc chuẩn bị đã hoàn tất!

THÀNH PHỐ TRONG SƯƠNG

Bố có rất nhiều bạn bè từ những ngày còn đi học. Suốt bao năm bị "đi đày" ở Sapa, chấp nhận làm một ông nông dân, bố hầu như cắt đứt mối liên hệ với những người bạn sinh viên của một thuở hào hoa, chỉ giữ lại mối liên hệ với một vài người bạn thân thiết nhất. Và bác Đính, người bạn đồng môn của bố là một trong số đó. Chẳng nhớ do duyên số thế nào mà về sau mình quen anh Tùng, con bác Đính, cũng là một nhà văn. Khi anh muốn viết bài về Sapa từ góc độ số phận một con người, ở đây là bố mình, anh hỏi mình một vài thông tin. Mình gửi thêm cho anh bài viết của Michaud, một nhà nghiên cứu dân tộc học đã dành rất nhiều thời gian ở Sapa và biết bố mình khá rõ. Trước khi gửi bài viết đi anh còn gửi cho mình đọc, nhỡ có chi tiết nào không chính xác. Mình đọc mà nước mắt ứa ra, nhớ thương bố vô cùng. Mình rất ân hận khi đã không có ý thức giữ gìn những bài báo, bài viết về bố, rất rất nhiều ở những năm bố mẹ làm khách sạn đó. Lưu lại bài viết của anh Tùng ở đây, bài đăng trên Tuổi trẻ cuối tuần, để con cháu về sau đọc về ông. (Bài viết mình giữ nguyên, bài đăng trên báo bị kiểm duyệt, bỏ mất một câu.) Bố ơi, bố đã đi xa gần 1 năm rưỡi rồi, cả nhà vẫn luôn nhớ về bố với những kỷ niệm đẹp. Bố yên nghỉ bố nhé!

 

THÀNH PHỐ TRONG SƯƠNG

Tôi biết và yêu Sa Pa bằng một tình yêu xa, khi đơn vị đang truy quét địch vùng ven biển Hồ bên Campuchia. Ca khúc dịu dàng kể về một thành phố sương mù mây bay gió lạnh qua sóng đài phát thanh, đến an ủi những người lính Việt, xua tan cái khô nóng khốc liệt của mùa khô rừng khộp.

Về đời thường, tôi biết thêm Sa Pa ở nhiều cung bậc khác. Thì ra sương mù mây trắng Sa Pa ngoài vẻ mỏng manh lãng mạn thường thấy trong văn thơ, trong các tạp chí quảng bá du lịch còn bao phủ trong lòng nó những câu chuyện ẩn giấu, những số phận đời người.

Một trong những công dân Sa Pa mà những người ở thị trấn này lâu nhất hầu như ai cũng biết và kính trọng là ông Đặng Trung, chủ nhân “Auberge Đặng Trung”. Ông gọi cái cơ sở dịch vụ lưu trú của mình khiêm tốn là “auberge” (trong tiếng Pháp có nghĩa là quán trọ), nhưng cái “quán trọ” này đã có tên trong sách đỏ chỉ dẫn du lịch của Pháp và châu Âu từ những năm 90 thế kỷ trước. Khi ấy Sa Pa chỉ có mỗi khách sạn Công đoàn của nhà nước, vốn thừa hưởng hạ tầng kiến trúc từ thời thực dân Pháp và ba cơ sở lưu trú tư nhân.

Cũ hơn ông bác sĩ tất nhiên là Sa Pa, cái thị trấn heo hút bị bỏ quên trong mây từ đời nảo đời nào. Vài dòng lịch sử Sa Pa trong biên khảo: Sa Pa Français. Une brèvehistoire của tác giả Jean Michaud tôi trích lược như sau.

Ngày 8 tháng Năm năm 1909, Tourrès, công sứ Pháp tại Lào Cai, viết thư cho giám đốc trạm quan trắc Đông Dương, yêu cầu cung cấp thông tin khí tượng Sa Pa, Lồ Suối Tùng. Quan trắc khí tượng đã mang lại kết quả tốt như mong đợi. Vào năm 1913, trên các triền đất của cao nguyên Lồ Suối Tùng, người ta bắt đầu xây dựng các công trình kiên cố, với trạm điều dưỡng quân sự trên đỉnh đồi, nơi ngày nay là bể chứa nước mới của thị xã và trạm bơm.

Miéville, người Pháp đầu tiên đến sinh sống ở Sa Pa vào năm 1909, làm nông nghiệp. Năm 1912 tuyến đường mòn nối Lao Cai với Sa Pa được sửa chữa. Dịch vụ chuyển phát bưu điện do ngựa kéo bắt đầu hoạt động. Cũng vào năm đó người ta tiến hành xây dựng tòa nhà công cộng đầu tiên, khách sạn Hôtel de la Résidence provinciale. Năm 1918, hai biệt thự lớn được xây dựng trên khoảng đất ngày nay là khách sạn Victoria.

Năm 1922 Sa Pa xây dựng khách sạn Hôtel de la Résidence Supérieure, một nơi lý tưởng cho xã hội thượng lưu tụ tập, tiệc tùng và khiêu vũ trong mùa hè. Con đường qua thung lũng Ngòi Đum được sửa chữa nâng cấp, xe ô tô đi lại được vào năm 1924. Tháng Sáu năm 1929 cầu Lao Cai được hoàn thành. Sa Pa đã được kết nối với Lao Cai bằng điện thoại, và hai năm sau được kết nối với Hà Nội…

Các công trình kiến trúc Sa Pa bị tàn phá hai lần trong chiến tranh. Một lần năm 1946 do chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa kêu gọi tiêu thổ kháng chiến. Một lần năm 1952 do Pháp ném bom tiêu hủy sau chiến dịch Biên giới…Từ đó Sa Pa ngủ quên trong mây mù.

Mãi tới tận năm 1980, Sa Pa được nhạc sĩ Vĩnh Cát đánh thức, vinh danh là “thành phố trong sương” trong ca khúc nổi tiếng ông viết theo đơn đặt hàng của Tổng công ty rau quả Trung ương. Ca khúc thỏa mãn khách hàng bởi có đủ cả vườn tược hoa lá mận đào cũng như hạt giống rau các loại.

Ông chủ Auberge Đặng Trung giúp đỡ Jean Michaud viết tài liệu biên khảo lịch sử Sa Pa trên khi tác giả lưu trú tại đây. Họ có duyên với nhau bởi Đặng Trung rành tiếng Pháp, lại cũng có số phận lênh đênh chìm nổi hệt như cái thành phố mây mù ông đang sống.

 Ông Đặng Trung học Đại học Y khoa khóa 1, bạn đồng môn với cha tôi. Lứa sinh viên đầu tiên của các thầy Tôn Thất Tùng, Hồ Đắc Di… thường con nhà khá giả, tiếng Pháp làu làu. Đi học xa nhà, dù phải dạy kèm, dán hộp, bán báo… để lấy tiền ăn học nhưng Đặng Trung luôn là một trong những sinh viên giỏi đứng đầu khóa. Thi tốt nghiệp cả ba môn ông đều được điểm cao: Nội khoa 9 điểm, Ngoại khoa 10 điểm, Sản khoa 10 điểm.

“Chẳng ngờ hôm đến xem quyết định, đất trời gần như sập. Tôi đứng chết lặng khi không thấy tên mình”. Đặng Trung kể như vậy trong hồi ký.  Ông chưa được công nhận tốt nghiệp vì “có tồn tại, sai lầm trong quá trình học tập, cần phải có thời gian thử thách”.

Ngẫm nghĩ mãi, ông hiểu dần dần ra sai lầm của mình. Là vì ông là con nhà đại địa chủ ở Nga Vịnh, cùng quê huyện Nga Sơn với Hữu Loan, lại tích cực hướng theo làn gió đổi mới “Nhân văn – Giai phẩm”, vì bị nghi đã cộng tác với báo Đất Mới, một tờ báo của phong trào sinh viên mới ra được một số dã bị đình bản, vì đã đi bán báo Nhân Văn để lấy tiền ăn học.

Trong thời gian thử thách, ông đi làm phụ nề, đi dạy kèm, thậm chí ba lần phải đi bán máu ở bệnh viện Saint Paul…Hết kiên nhẫn chờ đợi cái bằng không bao giờ đến ấy, năm 1963 ông bỏ lên Sa Pa lập nghiệp. Khi ra đi lưng vốn còn mỗi 20 đồng mà riêng tiền vé tàu Hà Nội - Lào Cai đã là 5,9 đồng, tiền vé xe Lao Cai- Sapa là 1,1 đồng chiều lên và 0,8 đồng chiều xuôi. Lên Sa Pa, ông ở nhờ phòng trống nhà Bưu điện, làm đủ mọi nghề: kiếm củi bán cho lò vôi, cho khách sạn nhà nước, chặt vầu, nấu rượu, trồng lan, trồng dược liệu, đào rễ thông chưng dầu bán cho thương nghiệp…

Tôi biết những thông tin cặn kẽ này là vì đọc trong cuốn hồi ký của ông tặng cha tôi. Tôi vẫn gọi ông là bác sĩ vì chẳng có lý do gì một người đứng đầu lớp gồm toàn các giáo sư bác sĩ lại không phải là bác sĩ chỉ vì chưa được cấp bằng. Tri thức nằm trong tâm hồn, trong não người, không nằm trên tấm bằng vô cảm. Chính trị tanh tưởi chẳng nên thò mũi vào chuyên môn nhân đạo làm gì. Lên Sa Pa nhiều lần, tôi hay nghỉ lại cái “auberge” của ông và biết thêm nhiều chuyện nữa.

Khi đó ở Sa Pa chẳng có gì, khách đi công tác qua Sa Pa được giới thiệu thăm đài khí tượng, trại thuốc, trại rau hoặc mấy biệt thự cũ của Pháp còn sót lại. Nhóm “trí thức Sa Pa” ngày ấy như ông gọi vui, gồm ông Đức Đôn phụ trách vườn thuốc Sa Pa, ông Tác Nhân phụ trách đài khí tượng, anh Dưỡng kỹ sư khí tượng, cụ giáo Khánh - người ở Pháp về với cụ Hồ dịp hội nghị Fontainebleau.

Tôi nghĩ thầm biết đâu anh Dưỡng khí tượng kia lại là kẻ lăn gỗ chặn xe khách vì thèm nghe tiếng người trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long. Còn ông Tác Nhân hóa ra là thầy giáo dạy vật lý, từng dạy đại tướng Văn Tiến Dũng trong khóa tập huấn ở trường lục quân. Mọi người biết điều này khi bí thư huyện uỷ Sa Pa tháp tùng vị đại tướng đến thăm đài khí tượng, thăm thầy.

Đầu năm 1993, du lịch ở Sa Pa chớm mở. Loáng thoáng đã thấy du khách nước ngoài. Nhanh chóng nhận ra hướng đi mới, ông bác sĩ không được cấp bằng với vốn tiếng Pháp còn nhớ đã gắng tập nói lại dần dần..

Dịp may đến khi ông gặp vợ chồng người Pháp-Mỹ vợ là Catie Biau và chồng là David Johnson lúc họ đến Sa Pa. Quý mến và tin tưởng ông bác sĩ có cuộc đời nhiều trắc trở, hai vợ chồng đề xuất giúp ông 5000 dollars để xây dựng cái “auberge” đầu tiên. Tiếp tục phát triển, ông vay thêm vốn anh em họ hàng, vay vốn ngân hàng, mở rộng dần dần thành Auberge Đặng Trung trên phố Cầu Mây.

Chúa lòng lành luôn công bằng và chẳng quên một ai. Khách du lịch nước ngoài thích thú ồ ạt đến với ông bác sĩ già nói tiếng Pháp bằng thứ giọng Parisien của thế kỷ trước. Kinh tế du lịch đảm bảo nguồn thu tốt. Khách sạn ông bao giờ cũng dành để hai phòng cho các bạn lên chơi nghỉ lại.

Như để bù lại cho những tháng năm gian khó, ông quay lại với thú chơi hoa, chơi lan ngày trước. Vườn nhà ông trồng đủ loại hoa lan. Ông đặt mua, nhờ các du khách tìm giúp catalog hạt giống, tài liệu chăm sóc. Từ đó Auberge Đặng Trung nổi lên như một điểm sáng ngành du lịch mũi nhọn của Sa Pa. Báo ảnh Việt Nam gọi ông là “người yêu hoa tuyệt vời”. Báo Tết Người đương thời gọi ông là “Ông già hoa cỏ”. Năm 2002 kênh VTV3 cũng đến quay phim ông cùng ngôi nhà có vườn hoa trên núi. Cuốn phim dài gần 30 phút với nhan đề “Sa Pa với một người”. Sau đó, đoạn phim được dùng để quảng bá tuyên truyền cho du lịch Sa Pa. Trên phim, trên báo ảnh tất nhiên rất nhiều hoa đẹp, rất nhiều nụ cười tươi, chỉ những nhọc nhằn đắng cay xưa thì không xuất hiện.

Bác sĩ Đặng Trung mất năm 2022, sau cha tôi 4 năm. Lứa sinh viên khóa 1 Đại học Y Hà Nội các ông đã về trời gần hết. Cuộc sống đã sang một trang mới, một thế hệ mới. Tôi lên viếng ông giữa mùa hoa nở. Giữa cái thị xã trong mây này, mọi nỗi đau xưa rồi sẽ mờ dần. Tâm hồn chúng ta thật may cũng biết tự chữa lành. Như cành phong lan ông trồng kia, thời gian sẽ phủ lớp rêu tĩnh lên những mắt ghép đau, để rồi lại dâng hoa làm đẹp cho đời.

Bài báo của anh Tùng được minh họa bằng một bức ảnh ruộng bậc thang và một bức ảnh hoa phong lan. Nhưng mình muốn đưa bức tranh của bác Năng Hiển lên đây, vì đây mới thực là Sapa của mình